Glas in lood

Er zijn tien grote ramen. Aan elke kant vijf. Op acht van deze tien ramen is Sint Willibrord te zien. Sint Wllibrordus is de patroonheilige van deze kerk. Ook de kerken van Steenderen, Vierakker en Olburgen zijn aan hem toegewijd. (Keijenborg: Joh.de Doper, Baak: H. Martinus) Het zijn gotische ramen; ze doen denken aan in gebed gevouwen handen. Deze ramen hier zijn klein. In bijv. de Sint-Jan van “s-Hertogenbosch zijn ze veel hoger. Bij binnenkomst in zo’n gotische kerk kijken de mensen meteen naar boven; dat is ook de bedoeling: de mens moet zich richten tot God. Het zijn glas-in-lood-ramen; het glas is in loden strips gevat en het geheel in hardstenen ‘kozijnen’. Alleen de gezichten en de kleding zijn gebrandschilderd en ook het zogenaamd ‘alziend oog van God’ Tien jaar geleden, in 1994, zijn alle kerkramen gerestaureerd door glazenier v.d.Wal uit Vorden. Dat was hard nodig, het glas rammelde in de loden strips. De kosten bedroegen het lieve sommetje van f.120.000,- Hiervan werd f.115.000,- door de parochianen bijeengebracht. Door de inzet van vrijwilligers kon f.25.000,- worden bespaard.Op de twee andere ramen is de H. Maagd Maria en Sint Jozef te zien.We beginnen links voor in de kerk.

1. H. MAAGD MARIA BVO De afkorting bvo betekent bid voor ons. Als teken van heiligheid is rond Maria’s hoofd een aureool aangebracht. We zullen dat straks ook zien bij de afbeeldingen van de H.Willibrordus. Een maagd is een vrouw die nooit gemeenschap heeft gehad met een man. Ook van een man die nooit geslachtsgemeenschap met een vrouw heeft gehad kan worden gezegd dat hij nog maagd is, al is die benaming minder gebruikelijk. De kleuren zijn wit en blauw. Dat zijn de kleuren van de Maria in Lourdes. Wit staat symbool voor: heilig, goddelijk, volmaakt, vreugde, zuiverheid, onschuld en maagdelijkheid. Het blauw is koningsblauw: Maria is Koningin. Denk aan het gebed: Koningin des hemels, verheug U, alleluia….. In de litanie van Maria wordt zij genoemd: Koningin van de engelen, martelaren, belijders, maagden, apostelen, rozenkrans, vrede. Maria staat hier, zonder haar Kind, in biddende houding. Het doet ons denken aan het slot van het Weesgegroet: H.Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.Porta coeli = de deur van de hemel; Denk aan de litanie van Maria, waarin o.a. staat: heerlijk vat van godsvrucht, mystieke roos, toren van David, ivoren toren, gouden huis, ark van het verbond, deur van de hemel, morgenster enz. Hortus conclusus , een ommuurde tuin. Een tuin is het symbool van leven en vruchtbaarheid. Het geeft de verbondenheid met God weer.In het Hooglied is de gesloten en gegrendelde tuin vaak een symbool voor de Maagd Maria. De ommuring geeft een gevoel van veiligheid, van beslotenheid en geborgenheid. Fons Signatus , een aangewezen bron. Verwijst wellicht ook naar de grot in Lourdes.waarin ook een bron opwelde. In oude tijden waren bronnen vaak heilige plaatsen. Bronnen maakten de aarde vruchtbaar. Een bron staat symbool voor vruchtbaarheid en kracht. Door het water uit de bron kun je lichamelijk en geestelijk gereinigd en gesterkt worden.We gaan nu kijken naar de ramen die verwijzen naar de patroon van onze kerk, de H.Willibrord of Willibrordus.

2. St. W. MISSIONARIS De afkorting St.W. staat voor Sint-Willibrordus. De heilige draagt hier een priesterstola, ten teken dat hij de priesterwijding heeft ontvangen. Hij wijst naar het kruis dat hij in zijn hand houdt. Hij verkondigt Christus en Die gekruisigd. Vandaar het afgebeelde kruis. Missionarissen zijn priesters, broeders en zusters die op enigerlei wijze werkzaam zijn in de Derde Wereld. Het alziend oog van God. De driehoek verwijst naar de Drie-eenheid. Dit is een symbool van Gods alwetendheid. In ouderwetse herbergen hing vroeger ook wel zo’n oog. Met het onderschrift: ‘God hoort en ziet alles. Hier vloekt men niet’. In de Sint Jan in Den Bosch zit hoog in de gewelven net zo’n oog. Gods oog ziet daar alles diep in het kerkschip. Hebreeën 4,13: “Geen schepsel is voor Hem verborgen, alles ligt open en bloot voor zijn ogen. Aan Hem hebben wij rekenschap af te leggen’.Een viooltje. Met bloemen wordt vaak aangegeven, dat God welbehagen heeft in de afgebeelde persoon.Een zwaard en twee zonnebloemen. Het zwaard is een drager van geheimzinnige krachten. Het zwaard van Gods gerechtigheid. (Adam en Eva werden door een engel met een vlammend zwaard weggestuurd uit het aards paradijs). Met een zwaard kun je mensen verpletteren. Je kunt ze er mee uit de weg ruimen en verdelgen. In goede zin kan het zwaard ook symbool zijn voor de indringende kracht van Gods woord. God kan je tong zo scherp als een zwaard maken. (Jes. 49,2). Het zwaard is eigenlijk een dubbel-symbool van leven en dood en dat hangt af van het bezit en het gebruik. De oude Simeon zei in de tempel tegen Maria: “ook uw eigen ziel zal door een zwaard worden doorboord.’.Bloemen. Hier staan twee zonnebloemen bij het zwaard. In de Bijbel zijn bloemen het teken van Gods uitverkiezing en welbehagen. Wie bloeit als een bloem is Hem toegeheiligd. Een bloem is ook het symbool van vergankelijkheid van al wat leeft. Ps. 103, 15-16: “Want de mens, als gras zijn zijn dagen, hij bloeit als de bloem op het veld: gaat de wind erover, weg is ze, en men weet niet meer waar hij stond.” Ook Willibrordus zal de mensen gewezen hebben op de vergankelijkheid van hun bestaan.

3. St. W. KLOOSTER/SCHOOLSTICHTER Een opmerking nog vooraf: Al krijgt Willibrordus alle eer die hij verdient, toch moeten we niet vergeten dat hij niet alles op zijn eentje gedaan heeft. Toen ze in ons land kwamen missioneren waren ze met zijn twaalven. Alleen begin je niet veel. Met twaalven stonden zij sterker. Geldbuidel in de hand. Om kloosters en scholen te stichten was geld nodig.De duif = Heilige Geest. Bij de doop van Jezus in de rivier de Jordaan was de Heilige Geest aanwezig in de gedaante van een duif. “Dit is mijn Zoon, de welbeminde, luistert naar Hem” Een duif is ook het symbool van de vrede.Slang. Voor de mens is de slang vaak een akelig dier. Zijn lichaamsbouw en zijn leefgewoonten zijn bijzonder. Plotseling kan hij uit het struikgewas tevoorschijn komen. Hij kan doden met vergif. Het gezegde: Sluw als een slang. Een slang spreekt met een gespleten, dubbele tong. Hij verleidt mensen, Adam en Eva verleidde hij in het paradijs. God vervloekt daarom de slang onder alle tamme dieren en onder alle wilde beesten. “Op uw buik zul je door het stof kruipen!” Slang symbool van de duivel of de satan.Vuur – Haard. Vuur heeft een dubbele kracht: een kracht die warmte en licht geeft en een vernietigende kracht. Vuur is het symbool voor het goddelijke en ook voor het duivelse. Mt.3, 11: :Ik doop u met water”, zegt Johannes de Doper, “Hij zal u dopen met heilige geest en met vuur”.

4. St. W. WONDERDOENER Kruis (wit) Wit kruis met wolken met stoom op een oranje vlak. Wolken staan vaak voor de aanwezigheid van God. Is dit misschien een wapen?Alpha en omega. A en Z. Begin en einde. Hand uit de hemel. Doet terugdenken aan de doop van Jezus in de Jordaan. “Dit is mijn Zoon in Wie Ik welbehagen heb. Luistert naar Hem!”

5. ST. W. APOSTEL VAN NEDERLAND. Hier draagt Willibrord het pallium. (Latijn: bedekking, mantel.) een witte wollen band met zwarte kruisjes als ereteken van de Paus, patriarchen en aartsbisschoppen. Het wordt als een band rond de hals gedragen en heeft aan de voorzijde een anhangsel. Willibrord was de eerste bisschop van Utrecht.Kroon met palmtakken. Teken van vorstelijke waardigheid. Een teken van macht. Wellicht wordt hier al verwezen naar de palmen en de zegekroon die Willibrordus na zijn dood in de hemel zal ontvangen.Nederlandse leeuw. Een ogenaamde ‘klimmende leeuw’ Zoals op de oude guldens en rijksdaalders.Rood/Wit Kleuren van Utrecht. De F.C. Utrecht speelt thuis met rode shirtjes en witte broeken.De universele Kerk is verdeeld in kerkprovincies. Wij wonen in de Nederlandse.Kerkprovincie, die onderverdeeld is in bisdommen. Aan het hoofd van een bisdom staat de bisschop, die alleen zeggenschap heeft in zijn eigen diocees. (=bisdom) De aartsbisschop zetelt in Utrecht. Hij staat rechtstreeks onder de H.Stoel in Rome en is voorzitter van de bisschoppenconferentie., de bisschoppenvergadering. Mgr. Simonis is aartsbisschop, maar ook kardinaal. Hij is tot zijn tachtigste gerechtigd na de dood van de paus samen met de andere kardinalen een nieuwe paus te kiezen. (Conclaaf, witte rook, proclamatie: Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus Papam.)

6. ST. W. BELIJDER Monnik met een boek. Cepha Cepha = rots. De rots is een beeld van God: sterk, duurzaam en standvastig. Een verstandig man bouwt zijn huis op rotsgrond. Alpha OmegaKerk op een rots.Zandloper met een stervende. Zandloper is het symbool van de tijd die vergaat. Wij zijn maar tijdelijk op deze aarde Door hier goed te leven moeten we de hemelse zaligheid verdienen. Kapotte zuilen. Dragers, steunpilaren, pijlers. Als grafmonument zie je ook wel een gebroken zuil.

7. ST. W. KERKBOUWER Kerk in de hand. Plattegrond van een kerk in de hand.Bijenkorf. Symbool van de ijver waarmee Willibordus heeft gemissioneerd. ‘Een bezige bij’ is een vlijtig/ijverig iemand. De wijze mens zal het voorbeeld van de bij navolgen.Boot. Alpha Omega.Twee schapen met een schaal. Bij de symboliek van de herder past de symboliek van het schaap. Het schaap geeft in de Bijbel een beeld van de mens in zijn verhouding tot God. Als gedwee dier is hij aangewezen op de herder. Het gewillige lam was in de oudheid een geschikt en geliefd offerdier. Bij de restauratie waren de schapen omgekeerd teruggeplaatst. Gelukkig waren er vóór de restauratie foto’s gemaakt, zodat kon worden aangetoond dat bij de restauratie fouten waren gemaakt.

8. ST.W. AARTSBISSCHOP Staf Mijter Boek. Staf en mijter horen bij een bisschop. Het boek is de Bijbel.Vlag van Schotland. Sint Willibrord kwam van Schotland.Twee leeuwen. Deze twee leeuwen komen in het wapen van Friesland voor. Een leeuw wordt beschouwd als de koning van de dieren. Leeuwen maken diepe indruk op mensen. Beelden van leeuwen werden geplaatst als wachter en beschermer bij Egyptische tempelpoorten, bij tronen van koningen. Een leeuw heeft afwisselend de betekenis van het goede en van het kwade. Hij kan mensen afschrikken en hij kan mensen beschermen.Sterke burcht. Denk aan het lied: ‘Een sterke burcht is onze God.’ De aartsbisschop is het hoofd van een aartsbisdom en van de kerkprovincie. Hij staat rechtstreeks onder de Heilige Stoel. te Rome. Zijn onderscheidingsteken is het pallium en boven zijn wapen een hoed met aan beide zijden 10 groene kwasten. Bisschoppen gebruiken hun staf met de krul naar buiten; abten met de krul naar binnen. Voor de volledigheid: Er zijn vroeger ook aartspriesters en aartsdiakens geweest.

9. St. WILLIBRORDUS O.S.B. Orde van Sint Benediktus. Monnik in pij Pij+ lang kleed, meestal van ruwere stof van sommige kloosterorden.Willibrordus staat hier afgebeeld als Benedictijn.. Een habijt (=uiterlijke verschijning) is het opperkleed van kloosterlingen. Regel van de orde.Witte lelie wijst op zuiverheid. Hoorn of klaroen. Grijs = ook wel: schier oog + eiland. Schiermonnikoog betekent dus….

10. ST. JOSEPH Witte lelie. Alpha Omega PX met een boot. Attributen van een timmerman: een zaag en een bijl, een hamer en een nijptang.Doopvont is een geschenk van ene heer Bolink bij de geboorte van zijn zoon. plm. 1860. Op het deksel staat heel toepasselijk een beeldje van Johannes de Doper, die Jezus heeft gedoopt in de Jordaan. Rond het doopbekken staan de woorden die de bedienaar van het doopsel uitspreekt terwijl het water vloeit: Ik doop U in de Naam van de Vader, van de Zoon en van de H.Geest. Op de dragende kolom staan de vier aartsengelen afgebeeld: de aartsengel Gabriël, die aan Maria de Blijde Boodschap bracht, dat zij de Moeder van de Heer zou worden; de aartsengel Michaël, die Adam en Eva uit het aards paradijs verdreef.